Hodowla Zwierząt Część III

Hodowla Ryb

Niezwykle ciekawym zjawiskiem w Polsce XVI wieku była częsta hodowla ryb w stawach lub ciekach wodnych. Cudzoziemcy, którzy przybywali w tym czasie na ziemiach Rzeczypospolitej byli zaskoczeni rozwojem hodowli ryb. W wielu źródłach z XVI w. znajdziemy też wzmianki o

rybołówstwie. Znaczna grupa folwarków dysponowała swoimi stawami. Wydaje się, że koszty przygotowania i utrzymania stawów były dość znaczne. Często hodowla była słabo zorganizowana, ale spotkać się można z celowym zarybianiem oraz wykorzystywaniem szlamu z dna zbiornika jako nawozu. Najczęściej hodowano ryby takie jak : karpie, karasie, okonie i szczupaki. Połowu ryb dokonywano głównie z wykorzystaniem sieci, aczkolwiek często stosowano technikę spuszczenia wody ze stawu rybnego ( tzw. spust ). Pozwalało to na jednorazowe osiągnięcie dużej liczby ryb, które mogły być przeznaczone na sprzedaż.
Właściciele dóbr ziemskich z biegiem czasu starali się ograniczyć innym mieszkańcom wsi możliwość łowienia ryb w jeziorach i rzekach. Surowo karano za kłusowanie na dobrach pańskich. Należy pamiętać, iż ryby ze względu na dość częste okresy postu były ważnym pożywieniem dla ludzi w tym okresie. Gospodarkę rybną w folwarkach możemy uznać za towarową, większość odławianych ryb szła na sprzedaż.
Można dodać, że pierwsza książka o urządzaniu stawów w języku polskim wyszła w 1573 roku ( Olbrych Strumieński, O sprawie, sypaniu, wymierzaniu i rybieniu stawów ).
Zamieszczony wyżej opis warto porównać z planem wsi Makowiska, w której staw zajmuje miejsce praktycznie centralne - tuż obok folwarku ( zobacz ). W GALERII znajdują się drzeworyty przedstawiające łowienie ryb.
( Drzeworyt przedstawia rybaka z sakiem, pochodzi z pracy Bartosza Paprockiego, Koło rycerskie, Kraków po roku 1575 . W oryginale ma 4,7 cm x 8,5 cm ).

Pszczelarstwo

Trudno uchwycić rozwój pszczelarstwa na folwarku w interesującym nas czsie. W XVI wieku było znane pod nazwą bartnictwa i związane z gospodarką leśną. Oczywiście i na folwarku szlacheckim mogły istnieć pasieki o różnej wielkości, ale na pewno ta produkcja nie była wykorzystywana dla osiagnięcia zysków - czyli nie miała charakteru towarowego. Pozyskany miód i wosk zużywany był na własne potrzeby. Należy jednak zaznaczyć, że istniały wedle źródeł z XVII w. folwarki, na których były silnie rozbudowane pasieki z kiludziesięcioma ulami, produkujące na rynek. Wedle danych dla okresu późniejszego ( połowa XVIII w. ) z ula osiągano 6 - 8 kg miodu.

Więcej ilustracji ( drzeworytów ) znajduje się w GALERII.
( Na drzeworycie przedstawione są ule słomiane. Pochodzi on z pracy Bartosza Paprockiego, Koło rycerskie, Kraków po roku 1575. W oryginale drzeworyt ma 3,5 cm x 5 cm ).