Płace i ceny w XVI wieku


Aby zrozumieć jak opłacalna była produkcja rolnicza ( szczególnie zbóż ) w XVI wieku należy zapoznać się z podstawowymi wiadomościami o cenach i płacach w omawianym okresie.

TABELA I : CENY I PŁACE W XVI WIEKU. ( 1 ZŁ = 30 GROSZY ).
PŁACE
CENY PRODUKTÓW ROLNYCH
Funkcja
Okres
Płaca / za
okres
Data
Rodzaj towaru
i miara
Cena
robotnik bez
kwalifikacji
pocz. XVI w.
1,5 gr. / d.
Pocz. XVI w.
ćwiertnia 1 żyta
10 gr.
robotnik bez
kwalifikacji
kon. XVI w.
3 gr. / d.
1540 -1550
ćwiertnia żyta
20 gr.
tragarz 2
1591 / Gdańsk
4,5 gr.
1590
ćwiertnia żyta
45 - 50 gr.
pasterz wołów
1572
1 zł. 6gr. / r.
pocz. XVI w.
ćwiertnia pszenicy
12 - 13 gr.
dziewka folwarczna
1525
1 zł 5 gr. / r.
kon. XVI w.
ćwiertnia pszenicy
ponad 50 gr.
cieśla okrętowy 3
1578
7,5 zł / m.
1525 / Kraków
koń / sztuka
270 gr.
dworka 4
1525
1 zł 15 gr./ r
1550 / Kraków
koń / sztuka
480 gr.
podstarości 4
1525
10 zł / r.
pocz. XVI w.
para butów
10 gr.
pisarz 4
1525
2 zł / r.
1590
para butów
20 gr.
właściciel folwarku 5
1560 - 1570
186 zł / r.
1561
wół roboczy
100 gr.
kmieć 6
1560 - 1570
30 zł / r.
1561
gęś
2 gr.
OZNACZENIA : d - dzień, m - miesiąc, r - rok; kon. - koniec, pocz. - początek
1 Ćwiertnia jednostka pomiaru masy - 133 -136 litrów lub 101 kg żyta.
2 Tragarz otrzymywał tę sumę za wniesienie 1 łaszta zboża ( około 2 ton ) na wysokość
pierwszego piętra spichrza .
3 Cieśla okrętowy w Gdańsku.
4 Dworka - czyli przełożona żeńskiego personelu na folwarku. Podstarości i pisarz byli urzędnikami na większych folwarkach. Podane tutaj wynagrodzenia nie obejmują dodatkowych dochodów w postaci naturalnej ( np. zboże ) otrzymywanych od pracodawcy.
5 Mowa tutaj o przeciętnym szlachcicu, gospodarującym na około 3,5 łanowym majątku. Dochód netto.
6 Roczny szacunkowy dochód netto kmiecia z gospodarstwa jednołanowego.

Dane za : Bogucka M., Gdańscy ludzie morza w XVI - XVIII w., Gdańsk 1984, s. 114; Ihnatowicz I., Mączak A., Zientara B., Żarnowski J., Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1988, s. 253; Wyczański A., Wieś polskiego odrodzenia, Warszawa 1969, s. 67, 68;

Problem z cenami i płacami
Ceny i płace nawet na tym samym terenie mogły się znacznie różnić - nawet o kilkadziesiąt procent np. w Gdańsku płace w XVI wieku były zawsze wyższe ( do 15 % ). Dodatkowo w związku z tzw. rewolucją cen wszystkie towary w XVI wieku znacznie drożały. By zrozumieć jaką wartość miały określone kwoty płac trzeba je zawsze porównywać z cenami w tym samym rejonie państwa i w tym samym czasie. Takie postępowanie nie jest możliwe w każdym wypadku np. z powodu z braku źródeł. W tabeli powyżej zawarto pewne dane liczbowe, które mogą pomóc zdobyć rozeznanie odnośnie wartości pieniądza w XVI wieku.

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

GALERIA : Chałupy chłopskie

Obraz
Drewniana chałupa chłopska z Kuzawki nad Bugiem. Ten rysunek z XIX wieku przybliża wygląd przeciętnej chałupy chłopskiej z XVIII w. Wcześniejsze budownictwo - z interesującego nas XVI wieku nie odbiegało specjalnie od spotykanego później na ziemiach polskich. Więcej informacji o domach chłopskich znajduje się na stronie :  Mieszkanie . ( Ilustracja z : Z. Gloger, Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. I, Warszawa 1972, s. 233 ).aupy chłopskie Drewniana chałupa zamieszkiwana najprawdopodobniej przez wiejskiego rzemieślnika, zajmującego się naprawą wozów ( tzw. stelmach ). Więcej informacji o rzemieślnikach jako mieszkańcach wsi znajduje się na stronie :  Podziałludności wsi . ( Ilustracja z : Historia kultury materialnej Polski w zarysie, t. III, Od XVI do połowy XVII wieku, pod red. A. Keckowej i D. Molendy, Wrocław 1978, s. 242 ; ilustracja ta to fragment sztychu z pierwszej połowy XVII w. ) Widoczna obok budowla może być zarówno chł...
Czytaj więcej

GALERIA : Bramy dworskie

Obraz
Brama dworska pojawiała się już w XVI wieku. Posiadały ją początkowo najbardziej zamożne dwory, ale z biegiem czasu się rozpowszechniła. Brama stała na głównym trakcie prowadzącym w stronę dworu - mogły się nad nią znajdować pomieszczenia służby. Miała charakter obronny i reprezentacyjny. ( Więcej informacji o dworach znajduje się na stronie :  Wygląd folwarku , warto zobaczyć :  galerię dworów . Obok brama z dworu w Paplinie ( zniszczona w okresie I wojny światowej ). ( Ilustracja z : Z. Gloger, Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. I , Warszawa 1972, s. 204 ). Prosta brama dworska z Miratycz. Wydaje się, że w XVI wieku jeśli dwór miał bramę to właśnie taką - bardziej skromną w porównaniu z bramą dworu pokazaną powyżej. ( Ilustracja z : T. Broniewski, Historia architektury dla wszystkich, Wrocław 1990, s. 408. )
Czytaj więcej

GALERIA: Dwory szlacheckie

Obraz
Drewniany dwór w miejscowości Wroceń na Podlasiu, zbudowany w 1787 roku - rysunek z XIX w. Charakterystyczną cechą tego dworu był ciekawy i dość nietypowy  .  Więcej informacji o wyglądzie dworów szlacheckich i ich wyposażeniu znajduje się na stronie :  Wygląd folwarku . ( Ilustracja z : Z. Gloger, Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. II , Warszawa 1972, s. 85 ). Drewniany dwór w Czarnożyłach prawdopodobnie z XVII - XVIII w. Rysunek uwypukla obronne elementy dworu - tzw. alkierze ( bokówki ), ,, narożne wyodrębnione części budowli, silnie występujące przed ściany zewnętrzne, kryte osobnym dachem ". Służyły one do polepszenia ostrzału na przedpolach dworu. Warto porównać z murowanym dworem z Szymbarku. ( Ilustracja z : T. Broniewski, Historia architektury dla wszystkich, Wrocław 1990, s. 408 ). Fasada dworu w Rogowie. Rysunek przedstawia stan z II połowy wieku XIX. Sam budynek dworu powstał w XVII lub XVIII w. Widać w nim ...
Czytaj więcej