Hodowla Zwierząt Część II
Świnie
Świnie hodowane były w dużych ilościach głównie przez
chłopów - często mieli ich nawet po kilkadziesiąt sztuk. Szacunkowe obliczenia
dla XVI wieku wskazują, że na 1000 osób przypadać mogło około 500 sztuk
hodowanych świń. Większość czasu z wyjątkiem miesięcy zimowych świnie były
wypasane w lesie, lub jego okolicach. Nie stosowano żadnych specjalnych technik
tuczu. Trzoda chlewna w XVI wieku posiadała tkanką tłuszczową o znacznej
grubości. Ilość tkanki mięsnej była mniejsza niż u świń obecnie hodowanych. Również
pod względem wagowym świnie były znacznie lżejsze od
współczesnej trzody chlewnej. Obowiązek karmienia świń pańskich pozostałościami
po zmieleniu zboża miał młynarz ( zobacz : młyn ).
Wypasu świń dokonywał w folwarku członek czeladzi folwarcznej, mogło to być
również dziecko. Bardzo niedokładne wyliczenia szacują, że : na 1 mieszkańca
ówczesnej Rzeczypospolitej przypadało 11 kg mięsa i słoniny rocznie; 80 %
folwarków hodowało świnie w liczbie około 20 - 30 sztuk ( na Mazowszu mniej po
około 15 sztuk ). Hodowla świń obok hodowli krów stanowiła podstawę produkcji
zwierzęcej folwarków.
Na fragmencie drzeworytu widoczny rzeźnik oporządzający świnię ilustracja z :
S. Falimirz, O ziołach i mocy gich, Kraków 1534 ).
Inny drzeworyt ukazujący świnię znajduje się w GALERII.
Inny drzeworyt ukazujący świnię znajduje się w GALERII.
Owce
Owce hodowano w większości gospodarstw chłopskich jak i
folwarcznych. Na Śląsku, Podkarpaciu i Wielkopolsce można spotkać nawet
folwarki specjalizujące się w produkcji tych zwierząt. Technika hodowli
polegała na wypasie. Można przyjąć, że od jednej owcy uzyskiwano 600 - 800
gramów wełny rocznie. Strzyżenia dokonywano ( po umyciu zwierząt ) dwa razy do
roku. Owce były również źródłem mleka. Podaje się, że mleczność
pojedyńczej owcy w interesującym nas okresie czasu wynosiła 1/7 mleczności
krowy. Z owczego mleka podobnie jak z krowiego wyrabiano masło i ser. Można
przyjąć, iż rocznie było to około 3,3 kg masła i 2,9 kg sera.
Szacunkowe dane mówią, że w Wielkopolsce 60 % folwarków utrzymywało stada owiec
średnio liczące po 165 sztuk zwierząt. Takie nasycenie Wielkopolski owcami
wiązać należy z silnie rozwiniętym tam tkactwem wełnianym.
( Drzeworyt przedstawia pasterza z ligawką. Ilustracja pochodzi z: Jakub Kazimierz Haur, Skład abo skarbiec... sekretów oekonomiey, Kraków 1693. Wymiary oryginału 3,7 cm x 3,8 cm ).
Owce pokazane są również na drzeworycie zamieszczonym w GALERII.
Drób
( Drzeworyt przedstawia pasterza z ligawką. Ilustracja pochodzi z: Jakub Kazimierz Haur, Skład abo skarbiec... sekretów oekonomiey, Kraków 1693. Wymiary oryginału 3,7 cm x 3,8 cm ).
Owce pokazane są również na drzeworycie zamieszczonym w GALERII.
Drób
Drób hodowany był we wszystkich gospodarstwach. Najczęściej
w tym okresie można spotkać : kury, gęsi, rzadziej kaczki a być może pod koniec
wieku w części folwarków i indyki. Chów drobiu miał większe znaczenie dla
gospodarstw chłopskich gdyż można było go sprzedać na targu lub w pobliskim
mieście. Dodatkowo drób był obowiązkową częścią daniny składanej panu. (
Zobacz tu ).
W gospodarstwie folwarcznym hodowano drób na potrzeby własne. Obsadę kur na
folwarku szacować można na około 45 sztuk, gęsi - cennych ze względu na pierzę
na 40 - 55 sztuk, kaczek na 24 sztuki.
Na górnym drzeworycie kaczka, poniżej kura. ( Ilustracje z :
Mateusz Cygański, Myślistwo ptasze, Kraków 1584, oryginalny wymiar
drzeworytu 2,5 cm x 3 cm; fragment drzeworytu z pracy : P. Crescentyn, O
pomnożeniu i rozkrzewieniu wszelakich pożytków, Kraków 1571 ).
W GALERII znajduje się duża liczba drzeworytów przedstawiających ptactwo hodowane na wsi.
W GALERII znajduje się duża liczba drzeworytów przedstawiających ptactwo hodowane na wsi.
Komentarze
Prześlij komentarz